Làm thế nào để dạy con tính tự lập?

 

 

Muốn dạy con tự lập thành công, trước hết cha mẹ cần phải biết con mình có thể làm được việc đó ở độ tuổi đó hay không? Bạn không thể mong muốn con tự làm việc gì đó khi việc đó quá sức của con. Với mỗi độ tuổi khác nhau, chúng ta nên đặt ra mục tiêu và cách thực hiện các bước khác nhau để dạy trẻ về tính tự lập. Ngay từ khi các bé còn nhỏ, bạn có thể để con tự nhặt đồ chơi, tự cởi và mặc quần áo, rửa mặt, tay chân, đánh răng, tự đi dép, chuẩn bị mũ, áo khoác, khẩu trang khi đi ra ngoài, tự ăn…Khi trẻ lớn hơn một chút, bạn có thể hướng dẫn con tự tắm rửa, gội đầu, tự giặt áo quần, làm một số công việc nhà đơn giản… đây chính là những kỹ năng hết sức cơ bản và quan trọng giúp bé tự chăm lo cho chính mình.

Ở trẻ nhỏ có một đặc điểm là khả năng bắt chước rất giỏi. Khả năng này sẽ rất có lợi cho việc phát triển ý thức sống tự lập là thích bắt chước người lớn. Mọi người trong gia đình nên tạo mọi cơ hội cho bé nhìn thấy các việc làm và cách thức làm việc của mình, đồng thời giải thích, hướng dẫn cho bé về việc đó (dù bé có hiểu hay không). Sau đó nên khuyến khích trẻ tham gia vào công việc phù hợp với khả năng.

 

 

Đừng bao giờ tỏ ra sốt ruột hay lo sợ trẻ làm hư, làm vỡ mà can thiệp trong quá trình trẻ đang làm. Việc cha mẹ cần làm là kiên nhẫn, hạn chế sự trợ giúp đối với trẻ khi không thật sự cần thiết, đừng vì thấy trẻ làm mọi thứ lộn xộn, bày bừa hơn hay không thể tự ăn được mà xắn tay vào làm thay cho trẻ là bạn đã thất bại rồi. Bạn hãy kiên nhẫn quan sát xem trẻ có thể làm được đến đâu, chỗ nào là khó đối với trẻ, chỗ nào trẻ vướng mắc không làm tiếp được để từ đó đưa ra những cách chỉ dẫn trẻ làm cho phù hợp. Nhanh chậm không quan trọng bằng việc trẻ tự làm những việc ấy, và không bị làm cho mất hứng thú.

 

Ví dụ con muốn mở cửa thì những cánh cửa nhỏ trẻ có thể với được, nhưng phụ huynh cần chú ý để tránh bé bị kẹp tay, đồng thời hướng dẫn cho trẻ từ cách tra chìa vào ổ khóa, vặn khóa và mở khóa. Nếu cháu muốn tự đi dép trước khi đi ra ngoài, cha mẹ nên kiên nhẫn chờ cháu đi dép chứ đừng có làm hộ con cho nhanh.

Trẻ sẽ không thể tự lập được nếu bố mẹ không giao việc và tạo môi trường để trẻ có thể phát huy điều đó. Ví dụ: Khi hai mẹ con đi siêu thị, bạn có thể giao cho bé xách đồ nhẹ, giúp mẹ gấp quần áo, làm một số việc vặt trong bếp khi mẹ nấu cơm…

Việc khen ngợi cần được xem như hành động công nhận trẻ đã hoàn thành công việc nào đó, cho dù chúng chỉ hoàn thành ở mức sơ sài nhất, đơn giản nhất. Hãy đưa ra những lời nhận xét tích cực sau mỗi việc mà trẻ đã làm, cần hạn chế việc dùng những từ khen ngợi quá đáng cho một hành động đơn giản sẽ làm phản tác dụng. 

 

Hãy khoe các thành tích của bé với mọi người, khen ngợi khi con bắt đầu làm tốt và tỏ ra tự hào khi bé sắp thành người lớn để trẻ có động lực cố gắng hơn. Mẹ nên tránh dùng từ hàm ý chê bai, gây sự tự ti cho trẻ kiểu như “đấy, đã hiểu chưa”, “mẹ dạy rồi mà vẫn không biết làm à”.